نهمین و آخرین نشست از دوره اول سلسله نشست های «سینما دانشگاه» با نمایش و تحلیل فیلم «کوچه بی نام» در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران برگزار شد.
در ادامه همکاریهای مدرسه ملی سینمای ایران با دانشگاه تهران نهمین و آخرین نشست از اولین دوره «سینما دانشگاه»، با اکران، نقد و بررسی فیلم «کوچه بی نام» و با حضور دکتر روح الله حسینی رییس مدرسه ملی سینمای ایران، دکتر یونس نور بخش رییس دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران، دکتر عبدالحسین کلانتری ، و رامتین شهبازی منتقد و مدرس سینما، عصر روز دوشنبه هفدهم اسفند ماه در تالار ابن خلدون دانشکده علوم اجتماعی ئانشگاه تهران برگزار شد.
در ابتدای این نشست دکتر عبدالحسین کلانتری به سخنرانی پرداخت و درباره فیلم گفت: سکانس های ارزشمندی در فیلم وجود داشت که تعارضات ارزشی دو نسل را صراحتا بازنمایی میکرد. گفتگوهایی که بین مادر و فرزند برقرار بود قابل واکاوی است و نشان میدهد که چگونه نظام ارزشی این دو با هم متفاوت است.
کلانتری ادامه داد: از سکانس های اولیه فیلم توجه به مرگ یا زندگی بسیار جالب بود که بازهم در تعارض نظام ارزشی دو نسل خودش را نشان میدهد. نسلی که بیشتر به زندگی توجه دارد و نسلی که بیشتر به مرگ توجه دارد. نسلی که به شاد باش و خوش باش زندگی امروزی به شدت توجه دارد و نسلی که این مرحله را یک مرحله گذار میداند که باید از ان گذشت و زنذگی و سرای اصلی را جای دیگری میبیند.
او در نهایت برداشت کلی خود را از فیلم بیان کرد و گفت: اگر فیلم را به صورت کلی نگاه کنیم از ابتدا تا انتها یک جور تفسیر اغراق آمیز این شعر است که واعظان کاین جلوه در محراب و منبر میکنند/چون به خلوت میروند آن کار دیگر میکنند. مادر محدثه و همینطور پدرش هر دو تجربه یک رابطه عاشقانه را داشته اند ولی اکنون درجایگاهی هستند که همه حوادث عشقی را توبیخ میکنند و از کجا معلوم نسل فعلی هم در آینده در جای پر مادرانشان ننشینند. کلانتری در انتها بیان کرد: من برداشتم این است که فیلم دارد همه را به یک همدلی دعوت میکند و میگوید با همدلی خیلی از مشکلات و مسایل حل میشود. با همدلی جوانان بفهمند که پیرها چه میکنند و با همدلی پیرها جوانان را درک کنند تا درنهایت بتوانیم در تعامل باهم به یک فهم مشترک برسیم و خودمان را سامان بدهیم.
سخنران دوم این نشست رامتین شهبازی بود که صحبت های خود را اینگونه آغاز کرد و گفت: امروزه سینما را بدون نظریه نمیتوانیم ببینیم یعنی اگر سینما را مانند یک متن خواندنی در نظر بگیریم ما هیچ متنی را بدون نظریه نمی توانیم بخوانیم و اگر کسانی هستند که اصرار میورزند که به سینما می توان یک نگاه کلی داشت و کلیت آن را درک کرد این نگاه جای ایراد دارد.
او ادامه داد: اگرچه در حوزه های جدید نظریه پردازی مانند حوزه نشانه شناسی شناختی که یک بحث جوان در حوزه مطالعات بین رشته ای است، پیشنهادهای جالبی را ارایه میدهد ومی گوید نظریه را کنار بگذارید و فقط تجربه مواجهه تان با فیلم را در اختیار دیگران قرار دهید.
شهبازی با اشاره به این مطلب که فیلم در هیچ دوره ای از تاریخ سینما جدا از جامعه نبوده توضیح داد: نگاه بازتابی و رویکرد شکل دهی هر کدام در دوره ای از سینما اهمیت داشته است. رویکرد بازتابی یک رویکرد عمومی است و ما بر این باور هستیم که سینما دارد از جامعه تاثیر میگیرد او در انتها بیان کرد: طبق گفته روایت شناسان حتی اگر از منظر ساخت گرایی هم به یک فیلم (اثر) نگاه کنیم باید از یک رویکرد ترکیبی و یک رویکرد توضیحی استفاده کنیم. رویکرد توضیحی ما را به یک نقد زیبایی شناختی و درونی می رساند و رویکرد ترکیبی ما را بیشتر به نقد بیرونی و نقد جامعه شناسانه سوق می دهد.
سومین و آخرین سخنران این نشست دکتر یونس نور بخش بود که اظهار کرد: نکته قابل توجهی که وجود دارد این است که در فیلم مطرح شده است که برای ساخت این فیلم از جامعه شناسان کمک گرفته شده است و این دربردارنده یک پیام مثبت است و ان پیام این است که بین سینما و دانشگاه ارتباط برقرار شده است و این اتفاق خوبی است.
او بیان کرد: نکته مثبت دیگر این فیلم این است که در این فیلم دین سیاه یا سفید نیست و افراد دیندار را آدم های بسیار خوب و افراد بی دین را آدم های بسیار بد نشان نداده است و دین را خاکستری نشان داده است و ان را در بستر اجتماعی آنگونه که همه با آن زندگی میکنند مثل دیگر ارکان اجتماعی که جزو زندگی عادی و هروزه افراد است نشان داده است.
نوربخش ادامه داد: سوال کارگردان در این فیلم این بوده که با وجود اینکه ما در دوره تغییر و تحول هستیم آیا می توان اعضای جامعه را با همین نرم های سنتی و عرفی و قراءتی ساده از دین پایبند نرم های اجتماعی کرد؟ که ما در فیلم میبینیم خیر این مولفه ها کافی نیست و ما به زمینه ها و بسترهای بیشتری برای پایبند کردن مردم به نرم های اجتماعی نیاز داریم.
لازم به بیان است که در پایان این نشست به دو نفر از دانشجویان به نام های کامل دلپسند و حسین حسنی که در سلسله نشست های سینما دانشگاه حضور جدی داشته و همواره بعد از هر برنامه تحلیلی می نوشتند به عنوان برترین تحلیل ها جایزه ای به یادگار اهدا شد و به اعضای فعال شرکت کننده در این نشست ها گواهینامه مشارکت داده شد.